Het is nauwelijks te bevatten!
Terwijl duizenden ouders, leerkrachten en zorgprofessionals uit ervaring weten dat het huidige onderwijssysteem al piept en kraakt onder de druk van “passend onderwijs”, kiest Nederland ervoor om nóg een stap verder te gaan. Onder druk van internationale afspraken wil de overheid in 2035 een volledig “inclusief onderwijssysteem” realiseren – waarin speciaal onderwijs grotendeels verdwijnt, en alle kinderen, met of zonder beperking, in dezelfde klas terechtkomen.
Maar we hebben dit al eens geprobeerd. En het werkte niet.
De terugkeer van een mislukt idee
In de jaren 2000 introduceerde Nederland het zogenoemde rugzakjessysteem: extra financiering die leerlingen met een beperking moesten helpen om hun plek te vinden in het reguliere onderwijs. Maar wat bleek? Leerkrachten waren niet opgeleid, klassen waren te groot, en de beloofde zorg verdween vaak in algemene schoolbudgetten. Het gevolg: overbelasting, frustratie en uiteindelijk een terugkeer naar meer gescheiden vormen van onderwijs. In 2014 werd het systeem afgeschaft en vervangen door ‘Passend Onderwijs’ – dat ook weer zucht onder structurele problemen.
En nu? Nu herhaalt de geschiedenis zich!
Het VN-verdrag als stok achter de deur.
Sinds 2016 heeft Nederland het VN-verdrag inzake de rechten van mensen met een beperking ondertekend. Dat verdrag bevat nobele doelen – gelijke kansen, inclusie, geen uitsluiting – en daar kan niemand iets op tegen hebben. Maar het wordt nu gebruikt als een juridische stok om een onderwijshervorming door te drukken die in de praktijk al eerder is vastgelopen. We zijn dus niet bezig met het verbeteren van de realiteit, maar met het opleggen van een ideaal dat haaks staat op die realiteit.
De waarheid: niet alle kinderen passen in één systeem
Er zijn kinderen die floreren in een kleine klas met structuur, voorspelbaarheid en specialistische begeleiding. Kinderen met autisme, trauma’s, gedragsstoornissen of zware leerproblemen. Kinderen die in een reguliere klas niet meekomen, hoe goed bedoeld de inzet ook is.
Door deze kinderen koste wat het kost “in te passen” in een systeem dat daar niet op gebouwd is, doen we niemand een plezier – niet de leerling zelf, niet de klas, niet de docent.
Waar is de stem van het veld?
Wat opvalt: de plannen voor inclusief onderwijs komen vooral van bovenaf. Vanuit Den Haag, beleidsmakers, en internationale verdragen. Maar waar blijft de stem van de praktijk? Van de leerkracht die al 32 kinderen in de klas heeft? Van de ouder die smeekt om structuur voor zijn kind? Van het speciaal onderwijs dat nu al met onderbezetting kampt?
In plaats van te luisteren, wordt er gestuurd. In plaats van te ondersteunen, wordt er opgedrongen.
Tijd voor realisme, niet dogma
Als Lichtstrijders geloven we in bewustzijn, samenwerking en menselijkheid. Maar dat betekent ook: zien wat wél en níet werkt. En op basis van ervaring durven we te zeggen: deze koers – hoe goed bedoeld ook – is niet houdbaar zonder drastische systeemveranderingen die er nu nog niet zijn.
Inclusie mag geen ideologisch doel op zich worden. Het moet een middel zijn om elk kind het best mogelijke onderwijs te geven.
🕯️ Laat je stem horen. Deel dit artikel. Stel vragen op ouderavonden. Spreek je uit als professional. Want wie zwijgt, stemt toe – en dat kunnen onze kinderen zich niet permitteren.
📚 Bronvermeldingen bij: “Het onderwijssysteem piept en kraakt”
- “Terwijl duizenden ouders, leerkrachten en zorgprofessionals uit ervaring weten dat het huidige onderwijssysteem al piept en kraakt onder de druk van ‘passend onderwijs’…” Uit diverse onderzoeken en rapportages blijkt dat het systeem van passend onderwijs in de praktijk vaak tekortschiet. Ouders en leerkrachten ervaren hoge werkdruk, bureaucratie en onvoldoende ondersteuning voor leerlingen met extra behoeften.
- “Onder druk van internationale afspraken wil de overheid in 2035 een volledig ‘inclusief onderwijssysteem’ realiseren…” De Nederlandse overheid streeft ernaar dat in 2035 de meeste scholen de overgang naar inclusief onderwijs hebben gemaakt, waarbij kinderen met en zonder beperkingen samen onderwijs volgen.
- “Maar we hebben dit al eens geprobeerd. En het werkte niet.” De invoering van passend onderwijs in 2014 had als doel om leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften binnen het reguliere onderwijs te houden. Echter, evaluaties en ervaringen van betrokkenen tonen aan dat dit systeem in de praktijk vaak niet effectief is gebleken.
🔍 Aanvullende bronnen en inzichten
- Toenemend aantal thuiszitters: Het aantal kinderen dat langdurig thuiszit zonder passend onderwijs is gestegen van 3.892 in 2014/2015 naar 8.311 in 2022/2023. https://pointer.kro-ncrv.nl/koepel-speciaal-onderwijs-onderwijssysteem-loopt-vast-reguliere-scholen-kunnen-zorgkinderen-niet?utm_source=chatgpt.com
- Lerarentekort en werkdruk: Het lerarentekort en de hoge werkdruk vormen aanzienlijke obstakels voor de implementatie van inclusief onderwijs. https://www.defenceforchildren.nl/actueel/nieuws/onderwijs/2021/staat-van-het-onderwijs-2021-inclusief-onderwijs-nog-ver-weg/?utm_source=chatgpt.com
- Kritiek op passend onderwijs: Veel ouders en leerkrachten uiten kritiek op passend onderwijs, waarbij zij aangeven dat het systeem niet voldoet aan de behoeften van leerlingen en professionals.
